GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE BÜTÜN DİNLER

 Dünya tarihi boyunca birçok din ortaya çıkmış, bazıları günümüze kadar ulaşmış, bazıları ise zamanla kaybolmuştur. İşte geçmişten günümüze kadar bilinen önemli dinler:

I. Antik ve Geleneksel Dinler

Bu dinler genellikle doğa ile iç içe geçmiş, çok tanrılı (politeist) inanç sistemlerine sahiptir.

1. Mezopotamya Dinleri (Sümer, Akad, Babil, Asur)

   • Çok tanrılıdır (Anu, Enlil, Marduk vb.).

   • Gök cisimlerine ve doğa olaylarına tapınma yaygındır.

   • Tapınaklar (zigguratlar) önemli ibadet merkezleridir.

     
     

     

2. Antik Mısır Dini

   • Tanrıları arasında Ra, Osiris, İsis, Anubis gibi figürler bulunur.

   • Ahiret inancı çok güçlüdür, mumyalama geleneği vardır.

   • Firavunlar tanrı-kral olarak görülmüştür.

3. Antik Yunan ve Roma Dinleri

   • Yunan tanrıları: Zeus, Athena, Poseidon vb.

   • Roma tanrıları: Jüpiter, Mars, Venüs vb.

   • Olimpos tanrıları insan benzeri özelliklere sahiptir.

   • Kahinler ve kehanet merkezleri (Delphi) önemlidir.

4. Hint Alt Kıtası'nın Erken Dinleri

   • Vedik dinler, Hinduizmin temellerini oluşturur.

   • Doğaya ve tanrılara adaklar adanır.

5. Kelt ve Germen Dinleri

   • Avrupa'daki pagan inançları içerir.

   • Tanrılar doğa olayları ile ilişkilidir.

   • Druid rahipleri ibadeti yönetmiştir.

6. Türk ve Moğol Şamanizmi

   • Göktanrı inancı en yaygın olanıdır.

   • Kam (şaman) aracılığıyla ruhlar ile iletişim kurulur.

   • Atalar kültü önemli bir yer tutar.

     

7. Zerdüştlük (MÖ 6. yüzyıl)

   • Pers İmparatorluğu'nun resmi diniydi.

   • Tek tanrılı bir dindir (Ahura Mazda).

   • İyilik ve kötülük mücadelesi üzerine kurulu bir felsefesi vardır.

     

II. Büyük Dünya Dinleri

Bu dinler geniş kitlelere yayılmış ve günümüze kadar varlığını sürdürmüştür.

1. Hinduizm (MÖ 1500 ve öncesi)

   • En eski büyük dinlerden biridir.

   • Çok tanrılı (Şiva, Vişnu, Brahma vb.) ama aynı zamanda tek tanrılı görüşler de vardır.

   • Reenkarnasyon ve karma inançları temelidir.

   • Kutsal metinleri Vedalar, Upanişadlar'dır.

     

2. Yahudilik (MÖ 2000)

   • Tek tanrılıdır (Yahve).

   • Musevilerin kutsal kitabı Tevrat'tır.

   • İbranilerin dini olarak başlamış, geniş bir kültürel kimlik oluşturmuştur.

     

3. Budizm (MÖ 6. yüzyıl)

   • Kurucusu Siddhartha Gautama’dır (Buda).

   • Nirvana’ya ulaşmak için arzu ve acıyı aşmak gerekir.

   • Theravada ve Mahayana olarak iki büyük kola ayrılır.

4. Hristiyanlık (MS 1. yüzyıl)

   • Kurucusu İsa Mesih'tir.

   • Tanrı'nın oğlu olduğu kabul edilir.

   • Kutsal kitabı İncil'dir.

   • Katolik, Ortodoks ve Protestan mezhepleri vardır.

     

5. İslam (MS 7. yüzyıl)

   • Kurucusu Hz. Muhammed’dir.

   • Kutsal kitabı Kur’an’dır.

   • Beş temel şartı vardır (namaz, oruç, hac, zekat, şehadet).

   • Sünni ve Şii mezhepleri en büyük iki kola ayrılır.

     

6. Sihizm (MS 15. yüzyıl)

   • Hindistan'da ortaya çıkmıştır.

   • Kurucusu Guru Nanak’tır.

   • Hem Hinduizm hem İslam'dan etkilenmiştir.

7. Bahailik (MS 19. yüzyıl)

   • Kurucusu Bahaullah’tır.

   • Evrensel birlik ve barışı savunur.

III. Modern ve Alternatif İnançlar

Bazı geleneksel dinlerden doğmuş veya modern felsefelerle birleşmiş dinler de mevcuttur.

1. Deizm ve Agnostisizm

   • Deizm: Tanrı’nın evreni yarattığını ama müdahale etmediğini savunur.

   • Agnostisizm: Tanrı’nın varlığı bilinemez der.

2. Ateizm

   • Tanrı ve dini inançları reddeder.

3. Yeni Dini Hareketler

   • Scientology, Wicca, Rastafaryanizm gibi modern hareketler popülerlik kazanmıştır.

Sonuç

Dünya tarihine baktığımızda dinlerin insanlık kültürünün ve toplumlarının temel taşlarından biri olduğunu görebiliriz. Geleneksel politeist dinlerden tek tanrılı dinlere, mistik öğretilerden modern felsefelere kadar dinler, bireylerin ve toplumların yaşamlarını şekillendirmiştir.